Pedagogika alternatywna
- walka
o odnowę funkcji wychowawczych szkoły,
-
protesty przeciwko ograniczaniu swobody i praw uczniów w szkole,
-
edukacja bliżej codzienności poprzez obcowanie dzieci z naturą
-
tworzenie wspólnot edukacyjnych, krytyka szkół „wiejskich” i „wiejskich
pedagogów” za paternalistyczny model relacji nauczyciel – uczeń
W edukacji alternatywnej ważną rolę pełnią same
alternatywy, które różnicują się
następująco:
- kształcenie publiczne i niepubliczne
- kształcenie tradycyjne i innowacyjne
- kształcenie adaptacyjne i emancypacyjne
- wychowanie autorytarne i antyautorytarne
- wychowanie
dyrektywne i niedyrektywne
- pedagogika i antypedagogika itp.
Do
głównych założeń edukacji
alternatywnej należą :
-
Humanizacja edukacji
Humanizacja edukacji
mówi nam, iż każde dziecko ma indywidualną drogę rozwoju. Wychowanie
i nauczanie pomaga mu
w tworzeniu siebie .
Humanizacja edukacji oznacza tez
pełne poznanie potrzeb i aspiracji edukacyjnych dzieci, stymulowanie ich rozwoju i ich zaspakajanie.
- Zastępowanie tradycyjnych pojęć nauczania, metod nauczania, metodami wspierania
aktywności edukacyjnej dzieci ( formy percepcyjno – innowacyjne)
- W
pracy pedagogicznej
eksponowaną pozycję zajmuje tzw
„przymus wewnętrzny” jako podstawowe źródło aktywności
edukacyjnej.
Wyłączne lub prawie
wyłączne stosowaniem w
edukacji przymusu zewnętrznego może przybrać postać tzw „
pedagogicznej tresury”, która jest często spotykana w państwowym systemie
oświaty.
- W
edukacji alternatywnej
następuje zamiana funkcji programu, z funkcji
realizacyjnej na funkcję
interpretacyjną programu, która wykorzystuje treści programowe, bierze pod uwagę potrzeby edukacyjne dzieci
oraz wspiera ich aktywność.
- Ważną
cechą edukacji alternatywnej jest diagnozowanie osiągnięć
rozwojowych dzieci przy wykorzystaniu metod
obserwacyjnych. Jej
wyznacznikiem jest tzw ocena opisowa.
- W
wielu koncepcjach
alternatywnej edukacji podejmuje się próby odejścia od lekcyjnych
form organizacyjnych szkoły na rzecz założenia, że podstawową formą
organizacyjną edukacji jest dzień
pracy i aktywność dzieci.
Założenie to ma
bardzo poważne konsekwencje. Np. w
planowaniu pracy zwraca się uwagę nie na tzw „przydziały
godzinowo-przedmiotowe”, ale na
całościową koncepcję organizacyjną,
umożliwiającą stymulację wielokierunkowej aktywności dzieci w ciągu dnia,
tygodnia itp. Jest to, wbrew pozorom, istotna zmiana organizacyjnego
funkcjonowania instytucji edukacyjnych.
Według założeń szkolnictwa alternatywnego :
- uczeń będzie
jednocześnie podmiotem i przedmiotem nauczania – uczenia się;
- nauczyciel nie
będzie postacią tak silnie eksponowaną,
jak w szkole konwencjonalnej, niemniej
jego rola ma nadal spore
znaczenie;
- w szkole otwartej
(tak nazywamy szkołę alternatywną) uczniowie mają szeroki, częsty i bezpośredni
kontakt z rzeczywistością społeczną, przyrodniczą i kulturową. Uczą się zarówno w szkole, jak i poza nią, oprócz
tego łączą naukę z pracą, w tym również z pracą zarobkową;
- uczniowie korzystają z pomocy profesjonalnych i
nieprofesjonalnych nauczycieli;
- ich praca odbywa się w grupach kilkuosobowych, a ponadto
mają pewien wpływ na dobór treści,
metod i środków nauczania – uczenia się.
